GELD
GELD
We betalen er ons pintje mee op café of de krant in de krantenwinkel. De waterfactuur wordt overgeschreven en ons loon ontvangen we op de bankrekening. Het gaat over Geld en daar staan we niet meer bij stil. Geld is voor ons hoofdzakelijk een middel om te betalen of te ontvangen.
Naast betaalmiddel is Geld ook een rekenmiddel. We geven aan iets een waarde en drukken dat uit in Geld. Het meest bekende rekenmiddel is de valuta: de US Dollar, het Britse Pond, de EURO, enz… Het is ook een spaar/beleggings- en kredietmiddel. Bovendien is de vorm van Geld in de loop van de geschiedenis gewijzigd: eerst metaalgeld , later biljetten. Dit soort geld wordt ook chartaal geld genoemd. Chartaal is afgeleid van “charter” ,een handvest of een oorkonde. Hier wordt al duidelijk dat het een bepaald wettelijk karakter heeft of anders gezegd een betaalmiddel erkend door de overheid. Het is iets officieel en draagt meestal een officiële stempel of watermerk. Metaalgeld gaat in oorsprong terug naar edele metalen (brons, koper, zilver en goud).
Biljetten zijn onafscheidelijk verbonden met de oprichting van de eerste Bank. Samen met de ontwikkeling van de economie en het toenemend (ook internationaal) handelsverkeer was er behoefte aan iets anders dan metaalgeld. Sleuren met zakken metaalgeld was niet praktisch en niet veilig. Zo ontstond het Bankbiljet. De handelaar gaf zijn muntstukken af aan een Bank en de Bank gaf hiervoor een papier dat aantoonde dat de handelaar over dat geld beschikte. Essentieel hierbij was het wederzijds vertrouwen van de Bank en de Handelaar. Vanaf dan kon de Handelaar dat papier gebruiken om te “betalen”. Het bankbiljet was geboren en bestaat tot op heden nog altijd zoals trouwens ook de munten.
In de loop van de moderne geschiedenis is geld in grote mate voorwerp geweest van “dematerialisering”. Het bankbiljet en de munten hebben in grote mate plaats moeten maken voor “giraal geld”. Dat bestaat uit tegoeden op Bankrekeningen en wordt gebruikt door het overschrijven van de ene rekening naar de andere. Of ook door cash geldafhaling. Chartaal geld (biljetten en munten) wordt giraal geld door het op een bankrekening te zetten. Gebruik van geld dat op bankrekeningen staat wordt giraal geldverkeer. Maar de Banken doen meer dan dat. Zij creëren geld. Uitgaande van het principe dat een klant van een bank zijn chartaal geld op een bankrekening zet en wetende dat die klant maar in 10% van de gevallen zijn chartaal geld effectief gaat opvragen , kan de Bank de andere 90% aanwenden om kredieten te verstrekken aan andere klanten. Op dat moment creëert de Bank geld . Bemerk wel: dit kan enkel op basis van statistische gegevens (10%), vertrouwen ( de klant weet dat hij in principe altijd zijn geld zal kunnen opvragen) en mits een veilig beleid van de Bank. Daar is het ooit wel misgelopen . Bijvoorbeeld doordat Banken te veel kredieten hadden toegestaan en de opvraging door klanten niet meer konden voldoen.
Bij aanvang was het chartaal geld (vooral de bankbiljetten) representatief papiergeld dat gedekt was door een (100%) hoeveelheid goud en dat op elk moment inwisselbaar was tegen dat goud. Papiergeld is evenwel geëvolueerd naar fiduciair geld (goud convertibel maar niet voor 100 %) en later naar conventioneel papiergeld dat niet meer voor 100% gedekt was door goud maar ook niet meer inwisselbaar was.
Met de opkomende wereldeconomie (vooral in de 20° eeuw) groeide ook een complex financieel systeem van Banken wereldwijd en internationale betalingen .Na de ervaring met het waardeloos worden van papiergeld en de grote depressie van de jaren 30 werd In 1944 orde gebracht in dit financieel economisch systeem. Alle nationale valuta’s van de 44 deelnemende landen aan de Bretton Woods Conferentie (dat waren de grootste industrielanden van dat moment) werden gekoppeld aan de US Dollar die zelf gekoppeld was aan het goud (de USD was zoveel zoveel gram goud waard). De USD was vanaf dat moment de officiële reservemunt in de wereld en vormde het anker van het wereldwijde monetair systeem. Het moest zorgen voor vaste wisselkoersen, vertrouwen en stabiliteit in de groeiende economieën na de 2° wereldoorlog. In 1971 werd dit akkoord ten grave gedragen door een éénzijdige beslissing van de VSA. De omwisselbaarheid van de USD bestond niet meer. Toch blijft GELD zoals wij het nu kennen nog steeds initieel verbonden met “een hoeveelheid goud”. En ook met het bestaan van Centrale Banken. En dus eigenlijk ook met “ vertrouwen”.
Dat is ver weg van de CRYPTOMUNTEN die sedert een 10 tal jaar de kop opsteken. Met de Bitcoin als eerste. Een soort digitale munteenheid. Cryptogeld speelt zich af in de digitale wereld. Een cryptomunt ontstaat en beweegt zich in de duistere wereld van het internet. De bitcoin zou je kunnen vergelijken met een vraagstuk uit de hogere wiskunde. Als je dat vraagstuk kan oplossen krijg je een vergoeding onder vorm van “bitcoins”. Zo’n vraagstuk oplossen vraagt enorme berekeningen, die momenteel zelfs niet door een sterke PC kunnen uitgevoerd worden. M.a.w. het is niet voor iedereen weggelegd. Maar als iets waarde heeft dan ontstaat er meestal ook een markt voor. Je hoeft dus niet zelf die berekening te doen maar je kan bitcoins kopen en verkopen op de markt van bitcoins. Daar betaal je momenteel ongeveer 41.000 EURO voor een bitcoin. En zoals overal op een markt is de prijs het resultaat van vraag en aanbod. De bitcoin is de laatste jaren enorm in waarde gestegen door de grote vraag. MAAR: de bitcoin wordt niet gereglementeerd door de Overheid en Centrale banken. Dat maakt de waarde enorm volatiel. Het is een markt in handen van supertechneuten die zich aan geen regels moeten houden. Het is CASINO. Maar CASINO voor de echt grote beleggers. De gewone man die zich toch zou laten verleiden tot belegging in bitcoins neemt enorme risico’s. Die kunnen spectaculair zijn. En zoals veel gewone mensen berooid uit het casino komen, zo riskeren ook zij er berooid van af te komen. Bitcoins (en alle andere cryptomunten) zijn vandaag geen spek voor de bek van de gewone man. Afblijven dus.
